Kilka słów o wyzwaniach w procesie uczenia się – Inspiracje po szkoleniu.
Turbulentny, szybko zmieniający się świat przynosi wiele wyzwań. Nauczyciele, uczniowie, rodzice, pracownicy – wszyscy bez wyjątku musimy mierzyć się na co dzień ze zmianami, jaki sami tworzymy, lub jakie tworzy nam otaczający nas świat. Zmieniamy się my, zmieniają się nasze postawy i wartości, zrozumienie i postrzeganie świata wokół nas.
Wszystko to po to, aby nadążyć za zmieniającymi się wymaganiami rynku, przemysłu i gospodarki. Tak naprawdę w tych ciągłych zmianach już nie wiadomo kto dopasowuje się do czego? Człowiek do rynku i gospodarki? Czy może odwrotnie? Wychodząc naprzeciw zmianom, również tym na rynku edukacyjnym i szkoleniowym przybliżę dzisiaj metodę, którą zgłębiłam niedawno na jednym ze szkoleń.
Challenge-based learning (CBL) to metoda aktywizująca, która skupia obszar realizacji projektu wokół trzech powiązanych ze sobą etapów: Zaangażuj/ Zbadaj/ Działaj (ang. Engage, Investigate, Act). Każdy etap obejmuje działania, które przygotowują do przejścia do następnej fazy. W ramach każdego z etapów istnieją możliwości przeprowadzenia mini cykli rewizyjnych (dochodzeniowych), a w razie potrzeby powrotu do wcześniejszej fazy. Wsparciem dla całego procesu jest ciągły proces dokumentacji, refleksji i dzielenia się wiedzą. Model prosty, bo obejmuje zaledwie pięć kroków, ale wymagający zrozumienia, zaangażowania i silnego przekonania o jego wartości. Prostota samego modelu jest złudna, wymaga bowiem wyjścia poza tradycyjne rozumienie procesu uczenia się uczniów.
Jak się metodzie przyjrzeć z bliska szybko uświadamiamy sobie, że jest autentyczną odpowiedzią na rzeczywiste wyzwania z, którymi musimy się mierzyć na rynku pracy, w szkołach, a także w gospodarce czy przemyśle. Wyzwania czy czelendże, z którymi stykamy się dziś w codziennym życiu należy przenieść do szkolnej klasy, tak aby stały się bliskie naszym uczniom i studentom. By poczuli za nie odpowiedzialność i, by uwierzyli, że to czym się zajmują podczas szkolnych zajęć, jest równie ważne dla nich, jak i dla lokalnej czy globalnej społeczności. CBL jest próbą odpowiedzi na pytanie jak zamienić dzisiejszą perspektywę postrzegania szkolnych zajęć i zamienić je w efektywny proces uczenia się i doświadczania sensu nawet niewielkich edukacyjnych działań.
W obliczu współczesnych wyzwań o globalnym charakterze, szczególnie ważnym zadaniem jest stworzenie w procesie uczenia się warunków, w których uczący się będą mogli zdobyć praktyczną wiedzę, rozwiązać prawdziwe problemy oraz opanować kluczowe umiejętności i kompetencje służące im przez całe życie. To już nie tylko ważne, ale przede wszystkim niezwykle pilne zadanie. Żeby to się udało, należy nadać sens i znaczenie ich codziennej pracy, tego czym się zajmują, czego, kiedy, gdzie i jak się uczą.
Pierwszym krokiem w pracy w modelu CBL jest określenie głównych idei (ang. Big Ideas) generowanych przez otaczający nasz świat i nasze lokalne środowisko oraz zdefiniowanie wyzwań z tym związanych. Wybrane treści zajęć należy połączyć z aktualnymi wydarzeniami w środowisku lokalnym lub na świecie i ująć w postaci problemu, którego rozwiązanie będzie miało pozytywne wpływ na najbliższe otoczenie uczniów. Uwzględniając zasadnicze pytanie, tworzy się listę pytań naprowadzających, definiuje sieć działań i określa zasoby. Wreszcie formułuje się prototyp rozwiązania, planuje jego wdrożenie, ocenę wyników i na koniec publikowanie ich globalnej społeczności. To ważny element metody, nadając jej ogromne znaczenie. Dzielenie się zdobytymi wnioskami, refleksjami wspiera proces uczenia się i potwierdza postępy w nauce. Tutaj zmienia się nie tylko rola i funkcja nauczyciela, ale też sposób funkcjonowania samych uczniów. Kluczowym elementem takiego podejścia jest przekazanie odpowiedzialności za własne uczenie i przekonanie o potencjale twórczym każdego ucznia. Ale też budowanie w uczniach sprawstwa i satysfakcji z działania w kręgu własnego wpływu. Niezwykle istotny jest też wpływ zaproponowanego rozwiązania na lokalne środowisko.
Definiując misję dzisiejszej szkoły, wymienia się między innymi przygotowanie uczniów do życia w przyszłości – rozwiązywania problemów dziś jeszcze nieznanych. Szkoła ma być miejscem, w którym przygotowujemy odpowiedzialnych, samodzielnych, kreatywnych, współpracujących ze sobą ludzi. Wyposażamy uczniów w kluczowe kompetencje pozwalające rozwiązywać nie tylko nieznane jeszcze problemy przyszłości, ale te dzisiejsze, aktualne. Realizacja tych zadań zaczyna się w naszych szkołach, codziennie w każdej klasie. A metoda Challenge Based Learning może pomóc nam w transformacji nieskutecznego modelu edukacji w kierunku miejsca podejmowania ważnych dla nas wyzwań. Nie tylko tych o charakterze globalnym, ale tych związanych ze szkołą, rodziną, lokalną społecznością. W ten sposób uczniowie doświadczą siły własnego wpływu.
ETAP – ENGAGE
Podczas etapu ENGAGE (zaangażuj), uczniowie przechodzą od abstrakcyjnej wielkiej idei do konkretnego i możliwego do podjęcia wyzwania przy użyciu procesu Essential Questioning. Celem jest osobiste połączenie się z treściami akademickimi poprzez identyfikację, rozwój i przejęcie odpowiedzialności za istotne wyzwanie.
Wielkie idee
Wielka idea (ang. big idea) to szeroki temat lub koncepcja, która może być badana na wiele sposobów i jest ważna zarówno dla ucznia, jak i większej społeczności. Przykłady wielkich idei to społeczność, relacje, kreatywność, zdrowie, zrównoważony rozwój i demokracja.
Pytania istotne
Z założenia wielka idea pozwala na generowanie szerokiej gamy pytań istotnych/zasadniczych, które odzwierciedlają osobiste zainteresowania i potrzeby społeczności (np. dlaczego jest to dla mnie ważne? Gdzie ta koncepcja przecina się z moim światem? itp.) Na końcu procesu Istotnych Pytań jest identyfikacja jednego Istotnego Pytania, które ma osobiste znaczenie.
Wyzwania
Wyzwanie przekształca pytanie zasadnicze w wezwanie do działania, do głębokiego poznania tematu. Wyzwanie jest natychmiastowe, możliwe do podjęcia i buduje emocje. Faza zaangażowania kończy się identyfikacją przekonującego i możliwego do podjęcia wyzwania.
ETAP – INVESTIGATE
Na podstawie wyzwań, uczniowie rozwijają kontekstowe doświadczenia edukacyjne i prowadzą rygorystyczne, oparte na treści i koncepcji badania, aby stworzyć podstawy dla możliwych do podjęcia działań i trwałych rozwiązań.
Pytania naprowadzające
Faza badania rozpoczyna się od wygenerowania pytań związanych z wyzwaniem. Pytania zawierają wszystko, czego należy się dowiedzieć, aby opracować świadome rozwiązanie wyzwania. Pytania są kategoryzowane i priorytetyzowane, tworząc zarys podróży ucznia.
Działania/zasoby pomocnicze
Można wykorzystać wszelkie zasoby lub działania, które pomogą odpowiedzieć na pytania naprowadzające i opracować innowacyjne, wnikliwe i realistyczne rozwiązanie. Przykłady zasobów przewodnich obejmują: treści i kursy online, bazy danych, podręczniki i sieci społecznościowe. Przykłady działań przewodnich to: symulacje, eksperymenty, projekty, zestawy problemów, badania i gry.
Synteza
Kiedy wszystkie pytania naprowadzające zostały postawione, a wyniki działań zapisane, uczniowie analizują zgromadzone dane i identyfikują tematy. Faza badania kończy się raportami i prezentacjami, które pokazują, że uczniowie z powodzeniem odpowiedzieli na wszystkie pytania prowadzące i wyciągnęli jasne wnioski, które będą stanowić podstawę rozwiązania.
ETAP – ACT
W fazie działaj (ang. ACT) rozwiązania oparte na dowodach są opracowywane i wdrażane z udziałem autentycznych odbiorców, a wyniki oceniane. Uczący się łączą chęć dokonania zmian z demonstracją opanowania treści.
Koncepcje rozwiązań
Po zakończeniu fazy badania, uczniowie mają solidne podstawy do rozpoczęcia opracowywania koncepcji rozwiązań. Koncepcje rozwiązań mogą dotyczyć planów kampanii informacyjnej lub edukacyjnej, projektów poprawy jakości życia w szkole lub społeczności lokalnej, rozwoju produktu lub innych działań.
Opracowanie rozwiązania
Po zatwierdzeniu koncepcji rozwiązania, uczniowie opracowują prototypy, eksperymentują i testują. W tym iteracyjnym cyklu projektowania najprawdopodobniej pojawią się nowe pytania naprowadzające, wymagające dalszych badań i przeniesienia ich z powrotem do fazy badania.
Implementacja i ocena
Po opracowaniu rozwiązań, uczniowie wdrażają je, mierzą rezultaty, zastanawiają się nad tym, co zadziałało, a co nie, i określają swój wpływ na wyzwanie. Kiedy wdrażanie jest zakończone, uczniowie mogą kontynuować udoskonalanie rozwiązania lub stworzyć raport końcowy i podzielić się swoją pracą z resztą świata.
REFLEKSJA, DOKUMENTACJA I DZIELENIE SIĘ
Przez cały czas trwania wyzwania, uczniowie dokumentują swoje doświadczenia tworząc portfolio nagrań, wideo, obrazów i fotografii. Ciągłe gromadzenie treści zapewnia zasoby do refleksji, oceny informacyjnej i dokumentacji procesu uczenia się.
Źródło:
https://www.edunews.pl/badania-i-debaty/opinie/4129-uczenie-oparte-na-wyzwaniach